Worldcoin là gì? Đánh giá dự án Worldcoin và những tranh cãi nảy lên xung quanh

Cuối cùng sau một thời gian dài chờ đợi, mới đây chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của Worldcoin. Đây thực sự là một cú bùng nổ toàn thị trường đồng thời cũng dấy lên nhiều tranh cãi trong cộng đồng crypto. Hãy cùng Xóm NFT phân tích về sự kiện này.

Worldcoin là gì?

Worldcoin là một dự án có tham vọng cực lớn nhằm mục đích tạo ra không chỉ một cơ sở dữ liệu thống nhất về con người bằng cách xác minh thông qua thiết bị orb (cầu quét võng mạc), mà còn là một hệ thống thanh toán tiền điện tử có thể truy cập rộng rãi.

Một yếu tố quan trọng khiến cho dự án được cộng đồng để mắt đến như vậy là có sự tham gia của Altman – giám đốc điều hành của OpenAI. Ông giữ tư cách là co-founder của Worldcoin.

Worldcoin đang có chương trình thưởng token cho người dùng như một động lực tham gia, người dùng có thể tải app Worldcoin về điện thoại và xác minh thông qua orb. Hiện tại chưa hỗ trợ Việt Nam, anh em có thể chờ đến cuối năm nay sẽ có điểm lắp orb tại HCM.

Sau khi ra mắt token $WLD, giá trị FDV đã đạt 22 tỷ đô la, cao hơn hầu hết các dự án crypto đầu bảng như Solana, Optimism và Arbitrum.

Sự phản đối từ cộng đồng

Worldcoin đã đối mặt với sự phản kháng đáng kể từ cộng đồng ngay cả trước khi ra mắt token vào ngày 25/7 vừa qua. Hiện tại đang có hai luồng ý kiến trài chiều, một số ít ủng hộ trong khi đa số đặt ra những lời chỉ trích.

Hãy cùng phân tích về những chỉ trích về Worldcoin.

Proof of personhood

Proof of personhood – Bằng chứng tư cách cá nhân, một thuật ngữ đầy hẫn dẫn và phức tạp, đã gây ra nhiều tranh cãi. Sẽ có rất nhiều vấn đề mà các giải pháp phi tập trung phải đối mặt.

Theo nhiều cách, giá trị của Worldcoin về bản chất gắn liền với cuộc cách mạng AI mà ngôi sao sáng về mảng công nghệ là Altman tại OpenAI đang dẫn đầu.

Thời đại của AI là một mạng internet chứa đầy những cỗ máy hoạt động giống con người hơn và bạn không thể chắc chắn liệu những thực thể mà bạn bị ảnh hưởng trực tuyến là con người đại diện cho chính họ hay là một phần của mạng botnet tinh vi. Điều này đã tạo ra sự hỗn loạn, với giải pháp chứng minh nhân cách WorldID của Worldcoin, bạn sẽ có thể phân biệt các tác nhân con người độc nhất với các tác nhân AI trực tuyến – ít nhất là về mặt lý thuyết.

Thế giới đang đi ngày một sâu hơn vào không gian trực tuyến. Một hệ thống ID trên internet mang theo nhiều rủi ro tồi tệ, và chúng ta không nên vội vàng tham gia vào bất cứ điều gì do tính rủi ro của nó.

Việc xác minh rằng bạn là người thật dường như hiện chỉ được thực thi ở cấp độ đăng ký. Điều này đã dẫn đến sự xuất hiện của chợ đen trên Telegram mua bán các tài khoản với mức giá chỉ có $1 cho mỗi tài khoản.

Ngược lại, việc chờ đợi vô thời hạn cho một giải pháp “hoàn hảo” hoặc không làm gì cũng có thể dẫn đến một loại rủi ro khác. Cụ thể là nếu chúng ta chờ đợi quá lâu, chính phủ có thể thực hiện hệ thống ID trên internet theo cách của họ, tiềm ẩn nguy cơ các kịch bản tồi tệ nhất có sự hậu thuẫn từ chính phủ, dẫn đến việc vi phạm quyền riêng tư và tự do của công dân do tăng cường kiểm soát của chính quyền.

Nhưng trên thực tế, một điều gì đó khá tai hại có thể sẽ phải xảy ra để chính phủ Hoa Kỳ nhận được sự ủng hộ toàn quyền của công chúng để xây dựng một hệ thống như thế này. May mắn thay, chính phủ cũng khá vụng về và không đạt được hiệu quả cao khi đối mặt với các thách thức từ các biến cố xấu do dự lạc hậu về công nghệ (của chính họ).

Giải pháp gần nhất và có thể xảy ra nhất đối với vấn đề trên có thể đến từ một ông lớn công nghệ tập trung hiện có như Apple, mà họ đã thực sự làm rất cẩn trọng trong việc tạo ra xác minh sinh trắc học bảo vệ quyền riêng tư không cần tin tưởng trong các sản phẩm của họ. Tuy nhiên, liệu họ có hứng thú kinh doanh trong việc giải quyết vấn đề chứng minh danh tính trong thời gian ngắn không và quan trọng hơn cả là liệu họ có thể đối phó với cửa sau của chính phủ.

Orb – quét võng mạc

Một nỗi sợ được hình thành là liệu Worldcoin có thu thập hàng triệu dữ liệu quét võng mạc và giữ các khóa sinh trắc học và các liên kết danh tính liên quan (Liệu nhà điều hành Orb có chủ ý xấu không? Nhà sản xuất Orb có chủ ý xấu không?).

Team đã chuẩn bị gì cho việc mọi người bán thông tin xác thực?

Worldcoin khẳng định rằng các dữ liệu quét võng mạc không được lưu trữ theo số lượng hàng loạt, mà thay vào đó chỉ lưu các mã băm tạo ra từ chúng, từ đó ngăn người nào đó so khớp một danh tính thực tế với một World ID. Tuy nhiên, điều này chưa làm hài lòng những nhà phê bình đang chờ đợi câu trả lời về các trường hợp biên, nhưng những lời phê bình tiếp theo cuối cùng rơi vào việc đặt câu hỏi liệu dự án này có yêu cầu một lượng niềm tin không chấp nhận được cho một lựa chọn được gọi là “phi tập trung”.

Một số đặc điểm tập trung của Worldcoin giống như là yếu tố cơ bản trong việc xây dựng một công ty giải quyết vấn đề chứng minh danh tính của con người. Công ty đang gặp phải các vấn đề mà các công ty khởi nghiệp khác cũng sẽ đối diện khi cố gắng làm điều tương tự.

Câu hỏi đặt ra là liệu một công ty khởi nghiệp vì mục tiêu lợi nhuận có phải là dự án phù hợp để xây dựng một giải pháp ở đây, HOẶC chúng ta nên mạo hiểm với một ông lớn như Google hoặc Apple thực hiện việc này một cách tỉ mỉ sau khi trường hợp sử dụng của hệ thống như vậy trở nên rõ ràng hơn.

Về token $WLD

Worldcoin đã huy động một số tiền lớn từ các nhà đầu tư, được cho là hơn 500 triệu đô la.

Worldcoin từ lâu đã tuyên bố rằng mục tiêu của họ là tạo ra một loại tiền và phân phối đồng đều cho tất cả mọi người. Kế hoạch thực tế của họ là cung cấp cho người trong cuộc 25% tổng số token.

Đây rõ ràng là một tầm nhìn lớn mà một công ty khởi nghiệp trẻ không thể đạt được mà không gọi vốn lớn, nhưng có lẽ thay vì chấp nhận rằng 25% token nên được phân bổ cho người nội bộ từ đầu, chúng ta nên xem xét liệu cấu trúc tiền thưởng này có phù hợp hay không.

Người ta tự hỏi tại sao một đội ngũ do một trong những nhà sáng lập nổi bật nhất của ngành công nghệ là Altman cần phải dựa nhiều vào việc bán token để xây dựng dự án này. Công nghệ luôn tìm cách thương mại hóa các đầu tư hạ tầng công cộng. Facebook đã tiêu tổng cộng hàng tỷ đô la trong thập kỷ này để tài trợ internet qua vệ tinh tại châu Phi. Mục tiêu ở đó không phải là duy trì việc thuê trong suốt quá trình mà là cơ hội của nền tảng sẽ nảy sinh khi họ đã đưa một châu lục người dùng mới vào dịch vụ của họ.

Nếu dự án như Worldcoin thành công và phi tập trung, cơ sở hạ tầng hỗ trợ vẫn có nhiều cơ hội để thương mại hóa.

Kết luận

Tôi không chắc liệu cộng đồng tiền điện tử có nên thử cơ hội với Worldcoin hay không. Đã có một số dự án đang xây dựng  social graph thay thế cho Worldcoin như Proof of humanity, BrightID, Idena và Circles, dù họ vẫn chưa mở rộng.

Thật lòng, mọi thứ dường như rất lộn xộn! Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng quan trọng là nhận ra rằng dù cho cách triển khai này có vẻ không ổn, chứng minh danh tính là một vấn đề quan trọng phải đối diện.

Không nên ủng hộ Worldcoin chỉ vì bạn nghĩ rằng vấn đề chung mà dự án này giải quyết là quan trọng. Thay vào đó, ta nên xem xét một cách tổng quát về tầm nhìn của Worldcoin về thế giới và cách triển khai cũng như phân phối token của họ sẽ tác động ra sao đến nền kinh tế, cộng đồng và người sử dụng. Ta cần cân nhắc liệu đây có phải là đồng coin toàn cầu mà chúng ta muốn ủng hộ, đồng thời xem xét tầm nhìn và cơ hội của nó có phù hợp với giá trị và mục tiêu của chúng ta hay không.

Mặc dù nhiều người chủ yếu phản đối WorldCoin do các vấn đề được mô tả ở trên nhưng tôi nghĩ rằng câu chuyện xung quanh WLD sẽ thay đổi dựa trên cách thức hoạt động của token (giá tăng = dự án tốt, giá giảm = cơn ác mộng).